HH.-Antoniusabt- en Barbarakapel, Veulenseweg, Leunen

Periode

1588
19e

Toegewijd aan

H. Antonius Abt en H. Barbara

Monumentnummer

[ 028 ]

Adres

Veulenseweg
Veulen

 

Type

Kapel

Beschrijving

Reden van de stichting: Volgens Tonia Loonen, in 1939 bewoonster van de Loonenplats, is deze kapel gesticht ter afwering van besmettelijke (vee)ziektes. Historisch onderzoek bevestigt dit en wijst naar de pest, die rond 1636 in de hele streek huishield. Antonius-abt is een van de pestpatronen.

Beelden

Antoniusbeeld: Het patroonsfeest van Sint-Antoniusabt is 17 januari.

Het beeld is gemaakt naar voorbeeld uit de Veltumse Kapel, net als overigens het beeld uit kapel 14 aan de Deurneseweg. Het origineel stamt uit de 16e eeuw. Beide kunstenaars hebben Veltum in grote lijnen gevolgd, maar zijn in details afgeweken. Hier heeft Antonius een bruine pij aan met daaroverheen een opengeslagen groene mantel. Hij heeft een volle baard en draagt een muts. In de ene hand heeft hij het regelboek, dat hij schreef voor het beginnende kloosterleven. In de andere heeft hij de oosterse abtenstaf, waarmee hij de draak aan zijn voeten in de muil stoot. Die draak staat voor de bekoringen, waaraan Antonius weerstand biedt. Een klein varken staat bij zijn linkervoet en bijt de draak in het oor; het helpt zo mee het kwaad te bestrijden.

(Kunst) Historische gegevens: Vroeger stonden in de kapel drie gipsen beelden: Sint-Barbara, Sint-Antoniusabt en Sint-Antonius van Padua. Deze beelden zijn in de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd. Daarna werden er twee andere beelden geplaatst, maar deze zijn gestolen. Het Antoniusabtbeeld van keramiek is gemaakt in 1982 door Leen van de Mortel uit Deurne-Zeilberg, die het zelf ook beschilderde met olieverf.

St. Barbarabeeld: Het naamfeest van de heilige Barbara is 4 december.

Dit beeld is gemaakt naar een afbeelding. Barbara is afgebeeld als een welgestelde Romeinse jonge dame. Zij is rijk gekleed in een lijfje met plisséwerk aan de hals. Barbara draagt een rose jurk met geplooide mouwen, en daarover een goudkleurige mantel met een blauwe voering. Naast haar staat de toren, waarin haar heidense vader haar opsloot. De drie verdiepingen staan voor de Heilige Drie-eenheid, waarvoor zij de marteldood stierf. Op de hand draagt zij foutief een opengeslagen boek. Beter was de martelaarspalmtak of het zwaard, waardoor zij om het leven kwam.

(Kunst)historische gegevens: Vroeger stonden in de kapel drie gipsen beelden: Sint-Barbara, Sint-Antoniusabt en Sint-Antonius van Padua. Deze beelden zijn in de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd. Daarna werden er twee andere beelden geplaatst, maar deze zijn gestolen. Het Barbarabeeld van keramiek is gemaakt door Gradje Pijpers

Kapel van veldbrandsteen met offerblok en smeedijzeren poort. Tegen zijmuren binnenkant kandelaren en op topgevel een kruis

Boven de beeldnis hangt een donkergroen halfrond schild waarop met witte letters

OFFER TER EERE VAN DE H. BARBARA VOOR EEN ZALIGEN DOOD

EN TER EERE VAN H. ANTHONIUS TEGEN VEEZIEKTEN

Verharding / groenvoorziening buiten de kapel: De kapel wordt omgeven door vier eikenbomen. Aan de voorkant van de kapel liggen ter breedte van de kapel kinderkopjes, in deze vloer is met bakstenen een kruis gelegd. Langs zij- en achtergevel is een grindstrook van 40 cm. breed aangebracht.

 

 

 

Publicaties

  1. Koos Swinkels (red.), Monumentjes van devotie (Venray 1986) 48-51.
  2. Keerzijde: ‘Kapel aan de Veulenseweg’, in Peel en Maas, 9 juli 1982, en ‘Kapel Veulenseweg’, in Peel en Maas, 19 november 1982. Twee of drie heiligen in kapel Peel en Maas 6 november 1980.
  3. ‘Ondanks vakanties gaat het herstel van kruisen/kapellen gestaag voort’, in Peel en Maas, 9 juli 1982.
  4. Louis Rutten, ‘Het “hellig huuske”van ’t Ellendige Gilde’(1646)”, in Peel en Maas, 18 augustus 1994.
  5. ‘Veldkapel aan ’t Overbroek gerestaureerd’, in Peel en Maas, 17 juni 1950
  6. Jan Jenniskens e.a., ‘Antonius Abt en Barbara-kapel aan de Veulenseweg’, in Terug in de tijd…, een greep uit de geschiedenis van Leunen en Veulen (Zaltbommel 1993) 62.
  7. Jan Jenniskens e.a., ‘Het lichten van offerblokken’ in Terug in de tijd…, een greep uit de geschiedenis van Leunen en Veulen (Zaltbommel 1993) 65-66.
  8. Venray Monumentaal, ‘Koester uw monument’, aflevering uit de serie in Peel en Maas, 2 december 2004.
  9. Louis Rutten, ´Het Ellendige Gilde in Venray en zijn inkomsten deel 4’, in De Trompetter, 13 oktober 1998.
  10. Wim Doesburg, ‘De vrouw van Sinterklaas’, in Dagblad de Limburger, 30 december 2005.

 

Literatuur

  1. Koos Swinkels (red.), Monumentjes van devotie (Venray 1986) 48-51.
  2. Katja Boertjes en Arjen Eissens, ‘St Tunnis mit ’t verreke’, in Heyligen huyskens, kapellen langs velden en wegen in Limburg (Eindhoven 1999) 70-73.
  3. Jan Jenniskens e.a., ‘Antonius Abt en Barbara-kapel aan de Veulenseweg’, in Terug in de tijd…, een greep uit de geschiedenis van Leunen en Veulen (Zaltbommel 1993) 62.
  4. Jan Jenniskens e.a., ‘Het lichten van offerblokken’, in Terug in de tijd…, een greep uit de geschiedenis van Leunen en Veulen (Zaltbommel 1993) 65-66.
  5. Koos Swinkels en Tjerk Loeff, Kruisen en kapellen in Venray. Kunst langs de straat (Venray 2006) 20, 22, 28.